Εργασία και μυοσκελετικές παθήσεις. Πώς μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε;

Ο όρος μυοσκελετικές παθήσεις περιλαμβάνει προβλήματα υγείας των στοιχείων που συνεισφέρουν στην κίνηση, όπως, των μυών, των τενόντων, του οστών, των χόνδρων, του αγγειακού συστήματος, των συνδέσμων και των νεύρων.

Οι μυοσκελετικές παθήσεις που σχετίζονται με την εργασία είναι βλάβες μερών του σώματος όπως οι μύες, οι σύνδεσμοι, οι τένοντες, οι αρθρώσεις, τα νεύρα, τα οστά και τα αγγεία, οι οποίες προκαλούνται ή επιδεινώνονται κατά κύριο λόγο από την εργασία και από τις επιπτώσεις του άμεσου εργασιακού περιβάλλοντος. Οι περισσότερες μυοσκελετικές παθήσεις που σχετίζονται με την εργασία είναι συσσωρευτικές παθήσεις, που οφείλονται στην επαναλαμβανόμενη έκθεση σε καταπονήσεις υψηλής ή χαμηλής έντασης για μεγάλη χρονική περίοδο. Ωστόσο, οι μυοσκελετικές παθήσεις μπορούν επίσης να είναι οξείς τραυματισμοί, όπως για παράδειγμα κατάγματα, που επέρχονται στη διάρκεια ενός ατυχήματος.

Οι εν λόγω παθήσεις προσβάλλουν κυρίως τη ράχη, τον αυχένα, τους ώμους και τα άνω άκρα, αλλά μπορεί να εκδηλωθούν και στα κάτω άκρα. Ορισμένες μυοσκελετικές παθήσεις, όπως το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, παρουσιάζουν σαφείς ενδείξεις και συμπτώματα. Άλλες εκδηλώνονται μόνο με πόνο ή ενοχλήσεις χωρίς ένδειξη σαφούς, συγκεκριμένης πάθησης.

Οι μυοσκελετικές παθήσεις είναι το συνηθέστερο πρόβλημα που σχετίζεται με την εργασία στην Ευρώπη. Σχεδόν 24% των εργαζομένων στην Ευρώπη αναφέρουν ότι υποφέρουν από πόνους στη ράχη και την οσφυϊκή χώρα και 22% διαμαρτύρονται για μυαλγίες. Και οι δύο παθήσεις είναι πιο διαδεδομένες στα νέα κράτη μέλη, με ποσοστά 39% και 36% αντίστοιχα.

Ανάλογα με τον τύπο της εργασίας υφίστανται διαφορετικοί παράγοντες κίνδυνου επίδρασης στο σώμα, αυξάνοντας τον κίνδυνο για την εμφάνιση κάποιων μυοσκελετικών διαταραχών.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Ενδεικτικά παράγοντες κινδύνου που μπορεί να ευθύνονται για την εμφάνιση μυοσκελετικών διαταραχών αποτελούν:

• Παρατεταμένη ορθοστασία
• Παρατεταμένη καθιστική εργασία
• Μεγάλες εφαρμογές δύναμης
• Επαναλαμβανόμενες κινήσεις
• Λάθη κατά την άρση βάρους
• Κακή ευθυγράμμιση του σώματος κατά την εκτέλεση της εργασίας
• Βάρος εργαλείου εργασίας και λαβή εργαλείου
• Ρυθμός εργασίας
• Συνήθειες του ατόμου (κάπνισμα, έλλειψη άσκησης, κ.α.)
• Σωματομετρικά χαρακτηριστικά του ατόμου (ηλικία, ύψος, βάρος, κ.α.)
• Ψυχολογική πίεση στην εργασία κ.α.

ΠΡΟΛΗΨΗ
Για την μείωση του κίνδυνου εμφάνισης διαταραχών πρέπει αρχικά, αφενός να βελτιωθούν οι παράγοντες που σχετίζονται με τον εργαζόμενο και αφετέρου να γίνει η εργασία εργονομικά σωστή αλλά και ψυχοκοινωνικά ανεκτή.

Η τακτική άσκηση για την ενδυνάμωση και την ευλυγισία του σώματος, η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, η διατήρηση του επιθυμητού σωματικού βάρους, δημιουργεί έναν δυνατό οργανισμό ώστε να μπορεί να ανταπεξέρχεται στις καταπονήσεις. Από την άλλη, η εφαρμογή σωστών εργονομικών τακτικών παίζουν σημαντικό ρόλο. Η διατήρηση γενικά μιας ευθύγραμμης στάσης κατά την εργασία, τα συχνά διαλείμματα ιδιαίτερα αν η εργασία είναι μονότονη, έχει πολλές επαναλήψεις, ή παρατεταμένη στατική θέση, καθώς και η σωστή ανύψωση φορτίων είναι μερικά από τα βασικά πράγματα που είναι απαραίτητο να προσεχθούν. Επίσης, η έλλειψη πίεσης στον εργασιακό χώρο και καλή συνεργασία με τους συναδέλφους είναι απαραίτητη.

Δυστυχώς, παρ’ όλη την εξέλιξη της επιστήμης και τις δυνατότητες που υπάρχουν για την ασφαλή και ταυτόχρονα παραγωγική εργασία, οι μυοσκελετικές παθήσεις που σχετίζονται με την εργασία αποτελούν ένα μεγάλο πρόβλημα παγκοσμίως, διαρκώς επιδεινούμενο ακόμα και στις πιο αναπτυγμένες οικονομικά χώρες. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, το κάπνισμα, η κακή διατροφή, το άγχος και η έλλειψη άσκησης καθώς επίσης και οι συνθήκες εργασίας που χαρακτηρίζονται στην πλειονότητά τους από εντατικοποίηση, ευέλικτο ωράριο, υπερωρίες αλλά και μέτρα όπως η κατάργηση της κυριακάτικης αργίας και η αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης συμβάλλουν στην όξυνση και διαιώνιση του φαινομένου εάν δεν πάρουμε μέτρα.

Η λύση για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου βρίσκεται στο χέρι του κάθε ανθρώπου. Για να επιτευχθεί η πρόληψη και για να έχουμε δραστική μείωση των μυοσκελετικών παθήσεων που σχετίζονται με την εργασία είναι καθοριστικής σημασίας η συλλογική διεκδίκηση των εργαζομένων μαζί με τους επαγγελματίες υγείας για βελτίωση των συνθηκών εργασίας τους αλλά και για δημιουργία δωρεάν χώρων μαζικού αθλητισμού και ψυχαγωγίας που θα συμβάλλουν στη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής.

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Η αποκατάσταση τέτοιων παθήσεων περιλαμβάνει την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και την επαναφορά της δύναμης και του νευρομυϊκού συντονισμού με ασκήσεις και φυσικά μέσα με σκοπό την ανάκτηση της λειτουργικότητας της πάσχουσας περιοχής. Επιπλέον, γίνεται εκμάθηση σωστής εργονομίας και λειτουργίας του σώματος για τις καθημερινές δραστηριότητες της ζωής ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος επανατραυματισμού.

Ουσιαστικά, για την αντιμετώπιση των μυοσκελετικών παθήσεων απαιτείται προσέγγιση ολοκληρωμένης διαχείρισης. Η εν λόγω προσέγγιση πρέπει να περιλαμβάνει όχι μόνο την πρόληψη νέων περιστατικών, αλλά και την παραμονή στην εργασία, την αποκατάσταση και την επανένταξη των εργαζομένων που πάσχουν ήδη από μυοσκελετικές παθήσεις.

ΠΗΓΕΣ

Κοντζαηλίας Δ.Α., (2011). Φυσικοθεραπεία σε παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος, Εκδόσεις: UniversityStudioPress, Θεσσαλονίκη.